مطالبات تجاری و غیر تجاری چیست؟

در این مقاله به توضیح مطالبات تجاری و انواع آن و توضیح دسته بندی های آن در حسابداری پرداخته ایم.

مطالبات تجاری و مطالبات غیرتجاری

مطالبات تجاری یعنی مطالبات یک مجموعه از افراد متفاوت که معمولا مشتریان آن می باشد بابت فروش خدمات یا کالا. دقت داشته باشید که مطالبات تجاری به محض نهایی شدن فروش به وجود می آید، حال چه فروش کالا باشد چه خدمات.

مطالبات تجاری هر کسب و کار نشان دهنده تعهدات طرف مقابل در برابر خرید از آن کسب و کار است. خیلی مهم است که معنی مطالبات تجاری را درک کنیم زیرا این اصطلاح در امور مالی و حسابداری بسیار پر کاربرد و مورد استفاده است.

اسناد دریافتی تجاری در حسابداری مجموع مبالغی است که یک شرکت برای کالاها یا خدماتی که فروخته است، که در فاکتورهایی که این شرکت برای مشتریان خود صادر کرده است منعکس می شود، اما هنوز پرداختی برای آنها دریافت نکرده است.

مطالبات تجاری در  حسابداری  همچنین به عنوان "مطالبات حساب" شناخته می شود.

این موارد موضوعاتی هستند که مربوط به مطالبات تجاری است. در ادامه با مالی کده همراه باشید تا در مورد مطالبات تجاری بیشتر اطلاعات کسب کنید. قبل از هر چیزی در مورد ماهیت مطالبات تضوحاتی برای شما ارئه می دهیم

مطالبات چیست؟

مطالبات را به زبان ساده توضیح می دهیم. مطالبات از ریشه واژه طلب است. طلب یعنی ارزش مشخص که یک نفر باید از طرف مقابل دریافت کند و طرف مقابل متعهد به پرداخت آن شده است. چند نمونه از مطالبات را برای شما مثال می زنیم. واژه مطالبات جمع لغت طلب است.

• شما یک محصول یا کالا را فروخته اید ولی هنوز بابت آن پولی دریافت نکرده اید. پس شما مطالبات دارید و می بایست از طرف مقابل یعنی مشتری مطالبه کنید.
• شما به دوستتان پول قرض می دهید.
• شما به عنوان مدیر عامل به کارمندتان وام می دهید.
• یک شرکت به سهامدار یا عضو هیئت مدیره پول قرض می دهد.
• یک شرکت بابت خرید های ارزش افزوده دار از اداره مالیات طلبکار است.

همه این موارد به عنوان مطالبات شناخته می شود اما هر کدام می تواند به عنوان مطالبات تجاری باشد یا مطالبات غیر تجاری که در ادامه در مورد ویژگی های این دو توضیح داده ایم.

در توضیحات بالا سعی کردیم مطالبات را به زبان نسبتا ساده و عام توضیح دهیم. اما در امور حسابداری مطالبات شکل و شمایل خاص خودش را دارد و کمی تخصصی تر می شود.

مطالبات در حسابداری

مطالبات در حسابداری بسیار رایج است. هر شرکت یا کسب و کار در حال تجارت خرید و می کند و هزینه دارد و و به دنبال آن به مشتریان خود خدمات یا محصول می فروشد. این خرید و فروش ها و دریافت و پرداخت ها در حسابداری عناوین خاص خودش را دارد. فعلا قرار است در مورد مطالبات صحبت کنیم. مطالبات یعنی طلب ما از شخص یا اشخاص دیگر.

در حسابداری مطالبات تحت عنوان حساب ها و اسناد دریافتنی شناخته می شود. یعنی طلب ما یا به صورت اوراق بهادر مانند چک است یا به صورت وجه نقد که بر اساس یک قرارداد یا تعهد خلق شده است.

مطالبات علاوه بر تقسیم بندی های تجاری و غیر تجاری بودن آن، از نظر مدت زمان مورد انتظار برای وصول هم حائز اهمیت است. یعنی مطالبات ما در کوتاه مدت وصول می شود یا در بلند مدت. معیار بلند مدت و کوتاه مدت بودن وصول مطالبات هم بر اساس معایر سال مالی مشخص می شود. یعنی کمتر از یک سال و یا بیشتر از یک سال.

خود حساب ها و اسناد دریافتنی از نظر نقد شوندگی و وصول در گروه حساب دارایی جاری یا دارایی غیر جاری تقسیم بندی می شوند. دارایی های جاری یعنی کمتر از یک سال قدرت نقد شوندگی دارند و دارایی های غیر جاری یعنی بیش از یک سال قدرت نقدینگی دارند.

حساب ها و اسناد دریافتنی بابت مراودات و معاملات ما با سایرین خلق می شود. اگر دلیل این مراودات را بدانیم می توانیم متوجه این شویم که مطالبات مربوط به آن تجاری است یا غیر تجاری.

این تقسیم بندی ها در حسابداری مانند مطالبات تجاری، مطالبات غیر تجاری، مطالبات جاری (کوتاه مدت) و مطالبات غیر جاری (بلند مدت) به دلیل درج هر رویداد و معامله در جای صحیح خودش برای گزارش گیری و انتقال مناسب اطلاعات است.

اهمیت مطالبات

مطالبات اعم از مطالبات تجاری و مطالبات غیر تجاری در هر کسب و کاری بسیار اهمیت دارد و دلیل آن را توضیح می دهیم. مطالبات زمانی به وجود می آید که بابت آن هزینه یا بها پرداخت کرده اید ولی هنوز عایدی آن به طور قطع وارد کسب و کار شما نشده است. مطالبات با موضوع نقدینگی بسیار مرتبط است و موضوع نقدینگی هم یکی ازعوامل حیاتی در هر تجارت است.

شما اگر مطالبات معوق داشته باشید و آن را مدیریت نکنید جریان های نقدی در کسب و کار دچار بحران می شود. کسب و کاری وجود ندارد که هزینه نداشته باشد یا خروج پول در آن صفر باشد. برای پرداخت و ایفای تعهدات می بایست از منابع شرکت استفاده کرد و اگر در منابع کسری وجود داشته باشد کسب و کار دچار چالش می شود.

در ادامه در مورد مطالبات تجاری مواردی را مطرح کرده ایم که در کاهش این مطالبات موثر است.

آیا مطالبات تجاری یک دارایی است؟

بله، این یک دارایی است زیرا انتظار می رود مبلغ مطالبات تجاری در مدت یک سال به طور کامل پرداخت شود. از نظر حسابداری مطالبات تجاری به عنوان نوعی حساب دریافتی محسوب می شود. مطالبات تجاری موجود در ترازنامه "مطالبات حساب" هم نامیده می شود.

مطالبات تجاری را می توان در ترازنامه یک شرکت در بخش "دارایی های جاری" یافت و به همراه موارد زیر در قسمت دارایی ها طبقه بندی می شوند:

• پول نقد
• ارز خارجی
• سرمایه گذاری ها
• هزینه های پیش پرداخت
• موجودی (که هنوز فروخته نشده است)
• لوازم (که هنوز استفاده نشده است)

چگونه می توان مطالبات تجاری را کاهش داد؟

از آنجا که مطالبات تجاری کل مبلغی است که به یک شرکت پرداخت می شود، بنابراین شرکت می خواهد با پرداخت سریع فاکتورهای خود، این مبلغ را کاهش دهد. در اینجا چند پیشنهاد در مورد چگونگی تجارت شما برای انجام این کار وجود دارد:

فاکتور های فوری

غالباً پس از تحویل محصول یا اتمام ارائه خدمات، شرکت یک یا دو هفته (یا بیشتر) زمان می برد تا فاکتور دریافت کند. آن زمان برابر با پول است. وقتی فاکتور به تأخیر بیفتد، پرداخت به تأخیر می افتد، به این معنی که شرکت نمی تواند از این وجوه برای چیز دیگری استفاده کند. بهترین راه صدور فاکتور پس از انجام درخواست مشتری به صورت فوری است.

فاکتورهای پستی

به صورت الکترونیکی فاکتورهای خود را از طریق ایمیل ارسال کنید. این باعث می شود تا مشتری مدت زمان بیشتری را برای دریافت آنها صرف نکند، به این معنی که رسیدگی به فاکتور، احتمالاً زودتر اتفاق می افتد.

ایجاد شرایط پرداخت

اگر برای دریافت مطالبات فاکتورهای خود زمان بندی یا شرایطی ندارید، مشتریان هم بدون نظم و نظام به شما پول پرداخت می کنند. سعی کنید برای دریافت مطالبات خود در زمان قرارداد یا فروش یک جدول زمانی مشخص نمایید و با طرف مقابل به توافق برسید. حتی می توانید در مورد نحوه پرداخت با چک یا نقد یا نسیه هم صحبت کنید.
اگر آنلاین یا با کارت اعتباری پرداخت می شود، این اطلاعات را نیز تحت شرایط پرداخت قرار دهید. این نیز می تواند سرعت دریافت مطالبات تجاری شرکت شما را تسریع کند.

تخفیف را در نظر بگیرید

ارائه تخفیف برای مشتریانی که زودهنگام مطالبات را به شما پرداخت می کنند. تخفیف می تواند به صورت درصدی یا یک مقدار ریالی ثابت باشد، اما اگر شرکتی باشد که تجارت زیادی با شما انجام می دهد، احتمال اینکه بابت این موضوع از شما قدردانی کنند وجود دارد. منظم باشید، تاریخ دقیق فاکتور را که باید وجه آن دریافت شود را در نظر داشته باشید و سر فرصت مناسب به مشتری ارسال کنید.

پیش دریافت بگیرید

در هر کدام از مشاغلی که پس از فروش، مطالبات خود را دریافت نکند، اساساً به نوعی اعتبار کوتاه مدت را به مشتریان خود ارائه داده است. اگر این موضوع برای مشاغل کوچک شما سخت و دشوار است یا اگر مبلغ محصولات شما بسیار بالا است و نمی توانید برای دریافت وجه آن صبر کنید، بهتر است به فکر چاره باشید. چون عدم پرداختی از طرف مشتری و موضوع باز ماندن مطالبات در تجارت رایج است. اما راه حل دریافت مطالبات چیست؟

سیاست جدیدی را در نظر بگیرید و هنگام سفارش از مشتریان خود پیش دریفات یا علی الحساب دریافت کنید. این به این معناست که قبل از اینکه شما به مشتری کار را تحویل دهید بخشی از وجه را دریافت کرده اید.

برای مطالبات معوقه برنامه داشته باشید

عدم پرداخت مشتریان به شما بابت ارسال فاکتور فروش و کاری که برای آنها کرده اید یک موضوع جدید نیست. همیشه در مراودات تجاری این اتفاقات می افتد. مهم این است که تا حد ممکن این مسائل کاهش پیدا کند.

در این مواقع سعی کنید روابط خودتان را با مشتریانتان خراب نکنید و موضوع پیگیری مطالبات را به یک نفر کاربلد و متخصص بسپارید.

افزایش مطالبات تجاری به چه معناست؟

افزایش مبلغ مطالبات تجاری ممکن است به این معنی باشد که یک شرکت در یک دوره خاص محصول را فروخته است و مشتریان به اندازه کافی فاکتور ها را پرداخت نکرده اند. اگر نسبت مطالبات به وجه نقد شرکت بالا باشد به این معنیست که شرکت در وصول مطالبات خود عملکرد خوبی نداشته است. البته ممکن است به این معنی هم باشد که این شرکت با بسیاری از مشاغل پر مخاطره و پر ریسک سر و کار دارد.

اگر مبلغ فاکتور خیلی کم باشد، شاید اعمال شرایط پرداخت بسیار سختگیرانه باشد و فروش کالا را کاهش دهد.

بعضی وقت ها شرکت ها و مشتریان نمی توانند بدهی های خود را تا مدت طولانی پرداخت کنند. این افراد ممکن است به مشکل مالی خورده باشند، مثلا در حال تغییر شغل هستند و یا کسب و کارشان با کاهش تقاضا رو به رو شده است و یا جریان نقدی مناسبی نداشته باشد.

مطالبات غیر تجاری چیست؟

مطالبات غیر تجاری در خدمات حسابداری درآمدی است که شرکت از منابعی غیر از فروش منظم محصول یا خدمات دریافت می کند. مطالبات غیر تجاری نیز به عنوان دارایی های جاری طبقه بندی می شوند. اگر انتظار می رود پرداخت بیش از یک سال طول بکشد، می توان آنها را به دارایی های غیر جاری منتقل کرد.

مطالبات غیر قابل تجاری را مواردی در نظر بگیرید که نیازی به ارائه فاکتور ندارند. آنها عبارتند از:

• وام های کارمندان
• پیشرفت دستمزد
• بازپرداخت مالیات بر درآمد
• پرداخت سود
• مطالبات بیمه