حسابداری تعهدی چیست؟

در این مقاله به توضیح حسابداری تعهدی همچنین تفاوت های آن با حسابداری نقدینگی پرداخته ایم.

حسابداری تعهدی و نقدی

روش حسابداری که عملکرد و موقعیت یک شرکت را با شناخت فعالیت اقتصادی بدون در نظر گرفتن اینکه آیا معامله نقدی اتفاق می افتد اندازه گیری می کند حسابداری تعهدی نامیده می شود.

فعالیت اقتصادی با تطبیق درآمدها با هزینه ها (اصل تطبیق) در زمانی که معامله اتفاق می افتد بیشتر از زمان پرداخت یا پرداخت انجام می شود. این روش با اجازه دادن به ورود و خروج وجوه نقد فعلی با ورودی و خروجی نقدی مورد انتظار، تصویر دقیق تری از وضعیت مالی یک شرکت را ارائه می دهد.

برای بیشتر شرکت ها، به غیر از مشاغل بسیار کوچک، حسابداری تعهدی شیوه استاندارد حسابداری در نظر گرفته شده است. اگرچه تصویر دقیق تری از وضعیت فعلی یک کسب و کار ارائه می دهد، اما اجرای آن نسبت به روش حسابداری نقدی نسبتاً پیچیده و گران تر است.

شرکت هایی که از حسابداری تعهدی استفاده می کنند به صورت اعتباری فروش می کنند، بنابراین پروژه هایی که جریان طولانی مدت درآمد را فراهم می کنند، بر وضعیت مالی شرکت در محل معامله تأثیر می گذارند. منطقی است که از حسابداری تعهدی استفاده شود تا این وقایع بتوانند در صورت های مالی همان دوره گزارش دهی که این معاملات رخ می دهد، منعکس شوند.

روش حسابداری تعهدی چیست؟

روش تعهدی  حسابداری ، درآمد حاصل از صورت سود و زیان را هنگام دستیابی به آنها گزارش می کند حتی اگر مشتری 30 روز بعد پرداخت کند.

در زمان انجام یک معامله، درآمد کسب شده ی شرکت به حساب درآمد خود می رسد و حساب دارایی حساب های دریافتی را بدهکار می کند. این شرکت زمانی که مشتری 30 روز پس از کسب درآمد پرداخت کند، از حسابهای نقدی و اعتباری قابل دریافت بدهکار خواهد شد.
این روش حسابداری ایجاب می کرد که هزینه ها و ضررها در صورت بروز، حتی در صورت پرداخت 30 روز بعد، در صورت سود و زیان گزارش شود.

به عنوان مثال، اگر شرکتی در 15 اردیبهشت با 10 ملیون تومان تعمیر انجام دهد و فروشنده در 15 خرداد اجازه پرداخت بدهد. این شرکت هزینه تعمیر و تعهد 10 ملیون تومانی را   از 15 اردیبهشت و در 15 خرداد گزارش می دهد، شرکت اعتبار خود را اعلام می کند پول بدهی و حساب بدهی را بدهکار می کند.

روش تعهدی و مدخل های تعدیل شده مرتبط منجر به گزارش کاملتر و دقیق تری از دارایی ها، بدهی ها، حقوق صاحبان سهام و سود یک کسب و کار برای هر دوره حسابداری می شود.

تفاوت بین حسابداری تعهدی و نقدی چیست؟

حسابداری تعهدی و نقدی دو روش متضاد برای ثبت معاملات حسابداری هستند. در حسابداری وجه نقد، معاملات فقط در صورت مبادله وجه نقد شناسایی می شوند.

به عنوان مثال، بگذارید بگوییم مشتری در تاریخ 30 فروردین درخواست خدمات می کند اما تا 30 شهریور پرداخت نقدی نمی کند. با حسابداری نقدی، درآمد حاصل از خدمات تا زمانی که پول نقد در تاریخ 30 شهریور دریافت نشود، شناسایی نخواهد شد.

حسابداری مبتنی بر تعهدی، وقتی خدمات برای مشتری ارائه می شود، درآمد را تشخیص می دهد حتی اگر پول نقد هنوز در بانک نباشد.

تفاوت اساسی بین حسابداری تعهدی و نقدی زمان ثبت معامله است. با گذشت زمان، نتایج دو روش باید تقریباً یکسان باشد.

در نتیجه، حسابداری مبتنی بر وجه نقد هنگام دریافت پول از مشتری و هنگام پرداخت پول به تأمین کنندگان و کارمندان، هزینه ها ثبت می شود. حسابداری مبنای تعهدی درآمد هنگام بدست آوردن و هزینه ها هنگام مصرف ثبت می شود.

مثال حسابداری تعهدی چیست؟

اقلام تعهدی درآمد و هزینه ای است که شرکت در ترازنامه خود ثبت نکرده است اما بر درآمد و دارایی شرکت که بر اساس حسابداری اقلام تعهدی است، مانند حساب های دریافتی، حساب های پرداختی و هزینه های بهره تأثیر دارد.

حسابداری تعهدی تعدیل درآمدی را که با تحویل محصول یا خدمات تحقق می یابد، تشخیص می دهد. هنگام دریافت پول نقد، درآمد باید در ترازنامه ثبت و شناسایی شود. همچنین هزینه های مربوط به درآمد شناسایی شده را تشخیص می دهد. ورودی های صورت مالی باید با این درآمد و هزینه های تعهدی مطابقت داشته باشد.

به عنوان مثال، پاداش کارمند در هزینه برای یک شرکت. اگر پاداش در سه ماهه اول کسب شود و تا سه ماهه چهارم پرداخت نشود، این هزینه برای تجارت است. صورتهای مالی سال آینده باید جایزه را به عنوان هزینه ثبت کند.

مثال متداول اقلام تعهدی قبض های تسهیلات است.

به عنوان مثال، یک شرکت دارای یک مرکز تولید است و از آب و برق شرکت های تاسیساتی استفاده می کند. شرکت های خدمات فاکتورهای خود را در یک چرخه صورتحساب ارسال می کنند که از 20 ماه جاری تا 19 ماه بعد ادامه دارد. بنابراین، این شرکت قبض های فعلی آب و برق را در تاریخ 23 ماه بعد دریافت می کند و نه قبل از آن.

در ابتدای هر ماه، فرض کنید آذر، حسابدار شرکت ماه قبل یعنی آبان را تعطیل می کند. از آنجا كه شركتهاي خدمات رساني مشتريان خود را براي ماه جاري بلكه براي ماه بعد صورتحساب نمي كنند، حسابدار فاکتور های آبان را  در آذر و آذر را در دی  و غيره را پرداخت مي كند. حسابدار شرکت باید ورودی های صورت مالی را طوری تنظیم کند که پرداخت صورتحساب ها به عنوان هزینه های حساب شده گزارش شود.

ثبت حسابداری تعهدی و نقدی

برای ثبت حسابداری تعهدی نیاز به یک مثال داریم. فرض کنید که از اول خرداد تا آخر خرداد ماه یک پرسنل نزد شرکت کار کرده است و قرار است حقوق این کارمند معادل 100 ریال در اول تیر ماه از بانک پرداخت پرداخت شود.

در حسابداری نقدی تا زمانی که حقوق پرداخت شود هیچ سندی زده نمی شود. زمان پرداخت حقوق ثبت حسابداری زده می شود که همان اول تیر ماه است:

بدهکار: هزینه حقوق 100 ریال

بستانکار : بانک 100 ریال

اما در حسابداری تعهدی باید تمام چرخه حسابداری تکمیل باشد. بر خلاف ثبت حسابداری نقدی ما در پایان خرداد ماه یک تعهد به پرسنل داشتیم که ثبت نشده است.

بدهکار : هزینه حقوق 100 ریال

بستانکار : حقوق و دستمزد پرداختنی  100 ریال

ثبت فوق در حسابداری نقدی وجود ندارد و این ثتب همان شناسایی هزینه و تعهد است. در ثبت پایین پرداخت حقوق انجام می شود:

بدهکار: حقوق و دستمزد پرداختنی  100 ریال

بستانکار : بانک 100 ریال

دقت داشته باشید که فرق حسابداری نقدی و تعهدی در این رویداد مالی این است که حسابداری نقدی فقط پرداخت را ثبت کرده است. اما در حسابداری تعهدی علاوه بر پرداخت می بایست خود هزینه را هم شناسایی کنیم و به دلیل شناسایی حقوق مجبور به ایجاد یک تعهد نزد کارمند شدیم.

چرا حسابداری تعهدی و حسابداری نقدی فرق دارند؟

فلسفه حسابداری تعهدی چیست؟ در مقابل حسابداری تعهدی حسابداری بر مبنای نقدی است. اما اگر دقت کنید حسابداری تعهدی یا همان حسابداری بر مبنای تعهدات توسعه بیشتری پیدا کرده است. حسابداری زبان تجارت است و در تجارت هم موضوع تعهد یک امر جدا نشدنی است. مثلا زمانی که یک خرید نسیه انجام می شود خریدار نسبت به فروشنده تعهد دارد که در یک زمان خاص و پرداخت یک ارزش آن را تسویه حساب کند. از دلایلی که حسابداری تعهدی همه گیر شده است همین است. اگر تعهد از ارکان معاملات و تجارت باشد نمی توانیم از حسابداری نقدی استفاده کنیم زیرا اگر استفاده کنیم نمی توانیم معاملات تعهدی خود را ثبت و گزارشگری کنیم. در حسابداری تعهدی ما تمام معاملات تعهد آور از طرف خودمان و طرف های مقابل را ثبت می کنیم و در صورت های مالی خود نیز افشا می کنیم و در اختیار استفاده کنندگان این گزارشات قرار می دهیم.

در مقاطعی در سازمان های دولتی حسابداری بر مبنای نقدی در جریان بود و استفاده از این مورد هم نبودن معاملات تعهدی بود . یعنی فرآیند مراودات و رویدادهای مالی زمانی شناسایی می شدند که وجه نقد جا به جا می گردید و فرآیند معاملات هم چیزی جز این نبود. به هرحال با توسعه مبانی و مجاری اقتصاد و تجارت در بین جوامع این موضوع حاصل شد که تجارت بر مبنای تعهدات امری جدا نشدنی است. سپس کم کم سازمانهای دولتی هم از استفاده حسابداری بر مبنای نقدی که به صورت افراطی هم اجرا می کردند کوتاه آمدند و حسابداری تعهدی را نیز در رویه های خود جای دادند و حسابداری نیمه تعهدی را در پیش گرفتند.

در بین حسابداران و بازار کار هم حسابداری نقدی جایگاه خود را از دست داده است و حسابداری تعهدی به شدت مورد استفاده تر است. شرکت های خصوصی که نقش بسیار پررنگی در بازار کار دارند همه از حسابداری بر مبنای تعهد استفاده می کنند و خودشان را محدود نمی کنند. از برتری حسابداری تعهدی نسبت به نقدی این است که تجارت بدون محدودیت اجرا می شود و رویدادها نیز به صورت شفاف و آشکار جمع آوری، محاسبه و ثبت می شوند و گزارشات مالی و مدیریتی نیز برای استفاده کنندگان آن قابل اتکا تر است. درست است که در زمان استفاده از گزارشات می تواند ذکر کرد که مبنای حسابداری بر مبنای تعهدی است یا نقدی اما باز هم به صورت واقعی می تواند عملکرد شرکت را به صورت جامع و کامل شرح ندهد. این مشکل صرفا از نظر استفاده از گزارشگری مالی و تصمیمات استفاده کنندگان از گزارشات و در پایان قضاوت در مورد سازمان یا کسب و کار است.